ලෝකය එක යායක්

මොකක්ද මේ ආදරය කියන්නේ මම හිතන්නේ ඒකට නිර්වචන දෙන්න බෑ. ඔබ හැමදෙනාටම ඒ ගැන විවිධ නිර්වචන තියෙන්න පුළුවන්. ඔව් ලෝකය පැවතෙන්නේ ආදරය නිසා. ඒත් ඒක ඇතුවත් බැරි, නැතිවත් බැරි තවත් එක දෙයක් විතරයි. වෙලාවකට මට හිතෙනවා ආදරය කියන්නේ විඳවීමක් කියලා. මොකද ආදරය විදිනව වෙනුවට විඳවන අය වැඩියි. ඒක ලබා ගන්න විදියයි, බෙදාගන්න විදියයි හරිම වෙනස්. ඒ කියන්නේ අපි ආදරය කරන විදියයි ආදරය බලාපොරොත්තු වෙන විදියයි වගේම ඒ ආදරය ලබා ගත්තට පස්සේ ඒක රැක ගැනීමයි ආදරය දරා ගැනීමයි පරස්පර විරෝධි වෙනවා.

මගේ අත්දැකීම් කියනව නම් පුංචි කාලයේ ගෙදර වැලි මිදුලට වෙලා තාත්තා ගෙදර එනකම් බලන්හිටි කාලේ හරිම සුන්දරයි. ඒ කාලේ මට ආදරය ගැන ලෝභකමක් තිබුණා. මොකද අම්මගේ ආදරය අවධානය යොමු වෙන්නේ අයියටයි මටයි දෙන්නටම වැඩිය මල්ලිට. ඉතින් එතකොට පුංචි දරුව කාලේම ආදරය වෙනුවෙන් ලෝබකමක් අයිතිකර ගැනීමේ උවමනාවක් මට තිබුණා. නමුත් ඒ හැගීම අද මගෙන් ඇත්වෙලා. දැන් මම ලෝකෙටම ආදරය කරනව. ලෝකය ඒ ආදරය මොන විදියට ලෝකය දැක්කත්. මං හිතන්නේ ඒක අපි හැමෝටම පොදු දෙයක්. දැන් මට හිතෙන්නෙ ආදරය කියන්නේ නිර්වචනයක් දෙන්න බැරි දෙයක්.

ඉස්සර දවස්වල එකට දැවටිලා එකට ජීවත්වෙලා බෙදාගත්ත ආදරය වෙනස් වුණාම එහෙම නැත්නම් තවත් කෙනෙකුට බෙදාගන්න වුණාම එතන තව දුරටත් ආදරයක් ඉතිරි වෙනවද? අර ගීතයක තියෙනවා පේ‍්‍රමයයි වෛරයයි අතරේ වෙනස කෙස් ගහකට තරම් කියලා. ඒත් ජීවිතය කියන්නේ ආදරය සහ වෛරය අතර දෝලනය වෙන දෙයක්ද? දැනෙන්නේ නෑ මට කොහොමද ලෝකයටම ආදරය කරන්නේ කියලා. මොකද අපි ලෝකයටම ආදරය කරද්දි ලෝකය අපේ ආදරය දකිනහැටි, ඒක විදින හැටි හරිම වෙනස්. ඒ වෙනස්කම් ඇතුලේ ලෝකයටම බෙදාගන්න බලාපොරොත්තු වන අපේ ආදරය හුදකලාවෙනවා. ඇත්තටම ඒ හුදකලාව දරන්න බැරි තරම් අසීරුයි. කොහොමද අපි දෑත දිගු කරලා ආදරෙයි කියලා තව කෙනෙකු බදා ගන්නේ. ලෝකයා අපේ ආදරය නිර්වචනය කරන්නෙ අපි හිතන්නේවත් නැති විදියට නම්, තවත් කෙනෙකුට ආදරෙයි කිව්ව හම ආයෙමත් අපිට ලැබෙන පිළිතුර ඔව් මාත් ආදරෙයි, හැබැයි අයියෙකුට වගේ, නංගියෙකුට වගේ පිළිතුරුනම් අපිට ලැබෙන්නෙ, කොහොමද ආදරය පිවිතුරුයි කියන්නේ. කවදද ලෝකය එක යායක් වෙන්නෙ.

දුරින් දැනෙන නුඹ සෙනෙහස

අරුණට පළමුව හිනහෙන
මල් තුහිනෙක මුදු සිහිලස
කොපුලත තැවරෙන ගානයි
දුරින් දැනෙන නුඹ සෙනෙහස

සඳ පානට රිදීවන්ව
දිලෙනා රූ පිණි අහුරක
දැවටෙන සඳ සෙවනැල්ලයි
දුරින් පිපෙන නුඹ සෙනෙහස

ගණ අදුරට වියන් බදින
නිල්මල් තරු කැට අතරේ
උල්කාවක් නොවී ඉන්න
ඒ එළියෙන් සැනසෙන්නම්
නුඹ නිල් අහස ළඟයි
ම තණ පලස, දුරයි

යෙහෙළි

අමාවක අහසට
පිබිද රන්වන් තරුකැට
යායක් ලෙසින් දිඳුලා
බිද දැමූවයි ඝනඳුර
කොවුලන් නිතර හැඩුවද
අවුරුදු ළඟයි කීවද
පාලූව මකා ඉදහිට
නුඹ ගී ගැයූ කෙවිලිය
මගේ යෙහෙළිය.............

අවසන සටන් බිම වැද
ගුලිකර තුඩට පන්හිද
දෙවියන් ඇමතු ගැහැණිය
නුඹ ගී ගැයූ හංසිය........
මගේ යෙහෙළිය
කියන් මාහට ................

දහයට එක බැගින්
මිලයට නම් කෙරුණු
දෙල්කද මඟ අසල
විකිනුන රන් සුඟක
කවදා යලිත් දකිනද
පිබිදෙන රෝස කුසුමක්
රන් සුණු සුඟක දැවටුන

(නිමිත්ත - මොණිකා රැවන් පතිරණ කිවිදියගේ
පොත් එකතුවක් කළකට පෙර පදිකයේ විකිණිමට තිබිණි)

මිමිණෙන සෙනෙහස

දවස් තාමත් තුරුණුයි
මේ පෙමැති සිසිරය සිහිලයි
හේමන්තයද නුදුරුයි
මට හීත දැනෙනවා
හුස්ම පොද මිදෙනවා...................
ඒ වුනත් තාම නෑ නොවැ
උණූහුමක් .................

පේ‍්‍රමයෙන් ආතුර වෙලා
හේමන්තයත් ආවද කලින්
දොර හැර බලන්නට අවැසියි
ඒ වුනත් තාම නෑ නොවැ
ඇමතුමක්,..............

මන්දාරමම පිණි බර වෙලා
හුළගට ඇවිත් මුතු හිම කැට්ති
කොපුළත වැදෙයි කදුළැලි වගේ
ඒ වුනත් තාම නෑ නොවැ ඇමතුමක්,
පේ‍්‍රමයෙන්.............

අවකාශය,

මම ඉඩක් හොයන්න පටන් ගත්ත. යාළුවොත් එක්ක කතා කරන්න, මොහොතක් නැවතිලා හිතන්න. පොතක් පතක් කියවන්න ඉඩක්. කොළඹ නගරෙ පුරාම මගේ හිත ඉගිල්ලුණා. යාළුවෙක් එක්ක කතා කරන්න තැනක්? එකපාරටම මතක් වුනේ මහජන පුස්තකාලේ, දැන් ඒකත් හිර කූඩුවක් වෙලානේ, ඉස්සර නම් ශ‍්‍රවනාගාරෙ ඉදිරිපස තණ බිස්සෙ කස ගහක් පාමුල වාඩි වෙන්න ඉඩක් තිබුණ. පතුල රිදෙන්න කස ඇට ඇණුනට ඒ හෙවන විඳගන්න ඉඩදීල ගහ ඉරමුවාකරල හෙවනක් හදල දුන්න. දැන් ඒව තහනම් කලාප වෙලා. කෙටි යකඩ වැට පැනල තණ බිස්සට පය තියන්න කළින් මුර හමුදාව කඩාගෙන පනිනව. ප‍්‍රශ්න කීරිම් ''ඇයි ඔතන. අයින් වෙන්න,. අයිඩින්ටිය තියෙනවාද?, පුස්තකාලේ ප්‍රවේශපත තියෙනවද? නැත්නම් කරුණාකරල යන්න එළියට.''

හ්ම්... එතනින් නික්මිලා පුස්තකාලේ ආපනශාලාවට ආව. ඒක හරියට දුම් ගැහුණු අදුරු ගුහාවක් වගේ පුස්ගඳ ගහනව. අවුරුදු දොළහකට පහළොවකට කලින්නම් හවස 6.30 විතර වෙනකම්, විවිධ මතිමතාන්තර එක්ක තේ කෝප්ප හරි හරියට ගැටුණූ තැනක නටඹුන් විතරයි එතන ඉතිරිවෙලා තිබුනෙ, පුස්තකාලේ පොත් බැහැරදෙන අංශයට ගියා. එතනත් විශේෂ වෙනස්කම් කිසිවක් සිදුවෙලා තිබුනෙ නැහැ. අනිත් හැමතැනම වගේ අඳුර අරක්ගෙන තිබුනා.මම හිතන්න පටන් ගත්තා. අවකාශය, ඉඩ, ඒක කොහෙද තියෙන්නේ? අපේ මනස් තුළ හිතන්න අවකාශයක් ඉඩක් ඉතිරිවෙලා තියෙනවාද? අපි අවට අපි ජිවත්වෙන තැන්වල අපට ජිවත්වෙන්න හිතන්න පොළඹවන අවකාශයක් නිර්මාණය වෙලා තියෙනවද? එහෙමත් නැත්නම් අපි අවට තියෙන අවකාශය අපි විසින්ම අහුරාගෙන ද තියෙන්නේ ?

ඔබට හිතෙන්න පුළුවන් මේ දේවල් කිසිම අර්ථයක් නැති දේවල් කියලා. ඒ වුනත් මට හිතෙනවා යම් පමණකට අපි මේ පරිභෝජනවාදි සමාජය තුළ පරිභෝජන භාණ්ඩ වෙලා කියලා. අපි හිතන්නෙ පතන්නෙ නෑ. මොකද අපි වෙනුවෙන් හිතලා අපි වෙනුවෙන් වැඩ කරන වෙළඳ ආයතන අපේ ඔළුගෙඩි පුරවලා තියෙන හින්දා. ඒ එක්කම අපි හිතනව නමි දැන් හිතන්න පටන් ගන්නේ ටීවී. එකේ රේඩියෝ එකේ පත්තරේ යන දේවල් එක්ක. අපි හිතනකොට මාධ්‍යඅපි වෙනුවෙන් හිතලා ඉවරයි. අපිට හිතන්න දෙයක් ඉතුරු කරලා නෑ.

පහුගිය දිනවල නිරන්තරව ඇස ගැටෙන වෙළෙද දැන්වීමක් තිබුණ. තමන්ගෙ පුතා නැන්දම්මලාගේ ගෙදර යන බව දැනගෙන තමන් බලන්න නාවට දුක්වෙන මවක් කේන්තියෙන් පුතාට දුරකථන ඇමතුමක් ගන්නවා. එහා පැත්තෙන් ඇහෙන්නෙ මව්ට ආමන්ත‍්‍රණය කරන ගීතයක්. අර අම්මගෙ කේන්තිය වාෂ්පවෙලා යනවා. දරුදුක ඉස්මතු වෙනවා. මොනවද අපේ සමාජය ප්‍රවර්ධනය කරන්නෙ?

හිස් අවකාශය අතරින් අපේ හිත් හිස්වෙලා කියලා විතරයි මට දැනෙන්නේ. ඔබ මොකක්ද ඒ ගැන හිතන්නේ. ඉස්සර වගේ නෙමෙයි කලාවෙන් සංස්කෘතියෙන් පොතපතින් අපි ඈත්වෙලා. අපේ සම්බන්ධකම් ඒ කියන්නෙ මව්පිය දුදරු, සොහොයුරු සොහොයුරියන්, ස්වාමි භාර්යා, මේ හැම සම්බන්ධකමක්ම ඈත්වෙලා. මේ හැම එකක්ම නමට විතරක් එහෙම නැත්නම් අවශ්‍යතාවයන්ට විතරක් සීමාවෙලා. මේ මට හිතෙන හැටි. ඔබ කොහොමද මේ ගැන හිතන්නේ.

වචන

වචන කියන්නෙ, බොහෝ දේ කියන, ඒවගේම බොහෝ දේ නොකියන අකුරු, සමහර වෙලාවට මේ අකුරු හුගක් දුර්වලයි. තවත් සමහරවෙලාවට ඒව හරි ශක්තිමත්, කොන්කී‍්‍රට් වලටත් වැඩිය. අනිත් එක ඒව එළියට දැම්මට පස්සෙ ආයේ ඇදල ගන්නත් බෑ. කතාවට කියන්නෙ පනින්න පෙර හිතා බලන්න කියල. ඒ වගේම තමයි කියන්න කලිනුත් හිතා බලන්න ඕනි.

මොකද වචනවලට ඝාතන කරන්න පුළුවන් හින්ද. හුගක් දෙනෙක් චරිත ඝාතනය කරන්නෙ අකුරුවලින් වචන මුවහත් කරගෙන. ඔබ අහල තියෙනවද එක රාජනියෝගයක් ගැන. එහි තිබිල තියෙන්නෙ අණක්, මරණිය දඩුවමක් පිළිබඳව රාජඥාවක්. එහි සිංහල අදහස වන්නෙ, මරන්න එපා. නිදහස් කරන්න යනුවෙන්. නමුත් අවසාන මොහොත තුළ පෝරකය අභියස එය කියවා ඇත්තේ, මරන්න, එපා නිදහස් කරන්න කියල. ඒ අනුව වචන අතරෙ තිබුණු කොමාව හැලිල නිදහස මරණයෙන් කෙලවර වුණා. ඉතින් වචන කියන්නෙ දෙපැත්ත කැපෙන ආයුධ. බොහොම පරිස්සමන් අන්අයටත් තමාටත් හානියක් නොවෙන තැනට පාවිචිකළයුතු දේවල්.

තවත් කාරණයක් තියෙනවා. ඒ තමයි අපි ගණුදෙනු කරන අය එක්ක තියෙන දැන හදුනා ගැනීම. අපි හැම මොහොතෙම ජීවත්වෙන්නෙ කිසියම් ගණුදෙනුවක් එක්ක. පවුලෙ අය වේවා, හිත මිතුරන් වේවා. ඒ හැම දෙනා එක්කම තියෙන ගණුදෙනුව සන්නිවේදනය හරහා ප‍්‍රක්ශේපණය වෙනවා. ඒ මෙවලම තමයි භාෂාව.

දෙවැනි කාරනේ අපි කා එක්කද ගනුදෙණු කරන්නෙ කියන එක. ඒ වගේම මොන වගේ ගනුදෙනුවක්ද සිදුවෙන්නෙ කියන එක. මේ සම්බන්ධව මම දන්න එක් සිදුවීමක් තිබෙනවා. විදේශ රටක උසස් අධ්‍යාපනය හදාරන සොහොයුරියකට ඇමතූ මිතුරෙක් ඇයට කියලා තිබුණා මහන්සිවෙලා පාඩම් කරලා උසස් ප‍්‍රතිඵල අරගන්න කියලා. මොකද ඒ ප‍්‍රථිඵල අනුව සමහර අවස්ථාවලදී දුෂ්කර සේවය සඳහා යාමට ඉඩ ඇති බවයි. එයින් ඔහු අදහස් කරේ සේවා කාලය තුළ දුෂ්කර සේවයෙන් නොයෙදිය යුතු බව නෙමෙයි. ඇය අදක්‍ෂ බවට අදහසකුත් නෙමෙයි. ඇත්තටම ඔහු පවසා තිබුණේ තමන්ගේ කුඩා නැගණියට සෙනෙහසින් කරන ආයාචනයක්. ඇගේ යහපත අපේක්‍ෂාවෙන් ඔහු පැවසු ඒ වදන් ඇය භාරගෙන තිබුණේ තරමක් වෙනස් විදියකට. ඒය කිසියම් සමච්චලයක ස්වරූපයකට ඇය භාර අරන් තිබුණා. ඉතින් මේ අනුව කියන්න තියෙන්නේ අපි කතා කිරීමේදී කතා කරන්නේ මොනවද කතා කරන්නේ කාත් එක්කද මොන පදනමක් අනුව ද කියන තැන ඉදලා කතා බහා කරන්න ඕනේ කියලා.

මොකද අපි කටින් වචන එළියට දැම්මට පස්සේ ඒ වචනවලට අරුත් දනවන්නේ එයට සවන් දෙන අය. බොහෝවිට සිහිනෙන් හෝ අපේක්‍ෂා නොකළ ප‍්‍රතිචාර අපේ වචන හරහා අනෙක් අයට සංනිවේදනය විය හැකියි. ඉතින් හිතන්න කියන්න පෙරත් දෙතුන්වරක්වත් හිතන්න.

ගුරු ගීතය

ආදරණීය දුයිශෙන්
මම තාම මඟ බලන් ඉන්නවා
කදු මුදුනේ පොප්ලර් ගහ පාමුල
අල්තීනායි
තාම මඟ බලන් ඉන්නවා

වසත් සීත සුළඟට
උණූසුමට ගොම පිදුරු එක්කරන්
අපේ දුප්පත් පුංචි පාසල
පෙනෙන නොපෙනෙන
දුරින් ඉදගෙන
අල්තිනායි,
තාම මඟ බලන් ඉන්නවා

කැලෑමල් සුවද ගෙන
හමා ඒන මද සුළඟ
අතීතෙය සුවඳ සිහි කරනවා
තණ බිමේ පිණි කැටිති දිලෙනවා
කඳුළු සේ දියවෙලා ගලනවා
කවමදාවත්ම මට කියන්නට බැරි වූණ
ගුරුගීය මම තනිව ගයනවා ///

පුපුරු

කනාමැදිරියෙක්මි
අදුරෙහි සැරිසරන
ආලෝක පුංඡයකි
අදුරට ලොබ බදින
හෙවනැති අමාවක
නැතිවට රීදී සඳවත
දිදුලමි මොහොතකට
ගිනි පුපුරක් ලෙසට
තිතක්වුව එය
ආ(ලෝකයකි)